|
Բանաստեղծություններ
|
|
| grig | Дата: Չորեքշաբթի, 02.11.2011, 10:59 | Сообщение # 1 |
| Դու մեր մեծ երթի գավազանակիր
Եվ մեր պատմության մեծագու՜յն դիվան,
Մեր ազնըվության գովասանագիր,
Մեր մտքի պահեստ, հոգու օթևան:
Անցյալին պարզված դու մեր լսափող,
Եվ մեր խոսափող՝ գալիքին ուղղված:
Դու մեր սրբություն՝ կնքված Մեսրոպով,
Նարեկացիով օծված ու յուղված:
Դաժան դարերի ամե՛ն մի ժամին
Շա՜տ բան է խլել մեզնից թշնամին:
Բարդելով վերքին վերք ու անարգանք,
Հեծության վրա մի նոր հեծություն՝
Խլել է մեզնից հանգիստ ու հարգանք,
Խլել է մեզնից փառք ու մեծություն,
Խլել է կյանքը մեր և... կյա՜նքից էլ թանկ՝
Մեր հո՛ղը, հո՛ղը,
Մեր սուրբ հայրենի՜ն:
Շա՜տ բանից է զրկել մեզ վայրենին:
Մեր կերած հացին քսել է նա ժա՛նգ,
Բայց և... դարավոր բնիկ վայրերի
Կորըստի լեղի կարո՜տն է քսել,
Մեր խումին խառնել մեր սուրբ մայրերի
Արցու՛նքը, սակայն... և արյու՛նը սև,
Բայց մենք չենք զրկվել... մեր բերնի համից,
- Քաղցրացել ենք մենք... մեր քաղցր բառով,
Մեր հայրենահամ անուշ բարբառով:
Շա՜տ բանից է զրկել մեզ թշնամին:
Իր ձեռքով նա մեր ձեռքերն է հատել,
Հատել է ականջ ու ոտնաթաթեր,
Աչքեր է հանել դաշյունով իր սուր,
Կտրել է նաև արմատից լեզուն,
Եվ սակայն... իզու՜ր.
Չի՛ հատվել լեզուն,
Մնացել է նա՝ հատվե՜լով անգամ...
Քե՛զ՝ մեր հայկական և արամական,
Չկարողացան քեզ խլել մեզնից,
Ո՛չ խարդավանքով արամեական,
Ո՛չ բյուզանդական սիրով անազնիվ,
Ո՛չ Ահրիմանի ահեղ նետերով,
Ո՛չ Քրիստոսի մարդ-չմարդությամբ,
Ո՛չ Մուհամեդի ճմլիչ ոտերով,
Ո՜չ ճշմարտությամբ,
Ո՜չ էլ ստերով:
Չկարողացա՛ն քեզ մեզնից խլել:
Եվ պարզ է հիմա, հստակ ու որոշ,
Որ չե՜ն էլ կարող քեզ մեզնից խլել,
Ինչպես չեն կարող խլել մի դրոշ,
Որ հազարամյա դաժան մարտերում
Փողփողացել է միշտ էլ... սրտերու՜մ:
Ո՛չ, քեզ ո՛չ մեկը կուլ տալ չի՜ կարող,
Ագահ կոկորդում դու խոր ես խրվում:
Ո՛չ, քեզ ո՛չ մեկը փուլ տալ չի՜ կարող,
Ինչպես երկինքը երբեք չի փլվում:
Չե՜ս խլվի երբեք,
Չե՜ս փլվի երբեք,
Ինչպես արյունից գու՛յնը չի խլվում...
Եվ ի՞նչ խաչագող դեռ պիտի հասնի,
Որ քեզ կամենա գողանալ մեզնից
(Մի՛ ասա <<մեզնից>>, <<աշխարհի՛ց>> ասա).
Չէ՞ որ դու հիմա ոչ միայն լեզու,
Այլև մասու՜նք ես,
Մասու՜նք ես մի սուրբ,
Անկողոպտելի մասու՜նք սրբազան՝
Դարերի խորքից դարերին հասած:
Մասու՞նք: Ինչպե՞ս թե: Մասունքըս ո՜րն է:
Մասունքի տեղը տուփն է կամ հորն է:
Իսկ դու՝ դարավոր, բայց և առույգ ես,
Գիսավոր ծուխ ես, բայց և խարույկ ես,
Ինչքան պարզ՝ նույնքան ասպետական ես,
Շատերի մեջ ես, բայց պետական ես,
Եվ դրանով իսկ դու պետքական ես
Այն պետությանը, որ վաղը պիտի
Լուսնից ու Մարսից ինքն իրեն դիտի...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:38 | Сообщение # 46 |
| Իմ հա´յ ժողովուրդ
Իմ հա´յ ժողովուրդ, դու փոքր ես եղել,
Աղբյու՜ր ես եղել և ո´չ թե հեղեղ:
Դու փոքր ես եղել, եղել ես մի բուռ,
Բայց մեծ է եղել ափդ լիաբուռ:
Դու փոքր ես եղել այն մուրճի´նման,
Որ ձև է տվել ժայռերին համառ:
Փո՜քր, բայց նման այն կշռաքարին,
Որ միշտ դրվել է բարու նժարին
Եվ այդ նժարը ներքև է տարել...
Եկել են դարեր, անցել են դարեր,
Քեզ մատնել սրի, ավերի, գաղթի:
Բայց տիրացել ես այսօր մի բախտի,
Որ մեծ է քո հին վշտերի´ց անգամ:
Եվ լա՜վ է որքան, ինչ քա՜ղցր է զգալ,
Որ այսօր, երբ աշխարհը համայն
Կշեռքի երկու թաթի է նման,
Դու քո պատմության դասերով բոլոր,
Քո երջանկությամբ ու բախտով քո նոր,
Քո հին անունով, կյանքով դժվարին՝
Ծանր կանգնած ես այն մեծ նժարին,
Որ ծանր է կշռում ո´չ թե արկերով,
Ո´չ թե վառոդի, զենքի հակերով,
Ո´չ թե ավերման կրքով կատաղի,
Ո´չ թե մայրերի արցունքով աղի,
Այլ երջանկության մշտավառ հրով,
Խաղաղ ծերությամբ, շիկնանքով սիրո,
Հպարտ մայրությամբ, ծիծաղով մանկան,
Ձեռքի սեղմումով բարեկամական...
Այն մեծ նժարին, որտեղ ապագան
Ու պատմությունն են դարձել կշռաքար:
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:39 | Сообщение # 47 |
| Թութակի կարոտ
Ես հոգնել եմ ,շա~տ:
Ու կան վայրկյաններ,
Երբ ես ասում եմ.
-Էլ քեզ չեմ սիրում:
Սակայն ասում եմ այնքա~ն մտքիս մեջ,
Ասես կողքիս ես և լսես պիտի:
Իսկ մեզ յո~թ միլիոն մետր է բաժանում...
Ու մինչև անգամ եթե դու լսես,
Միթե՞ կլինես այնքա~ն միամիտ,
Որ ինձ հավատաս:
Այդպես հեշտ ու շուտ հավատացողին
Իրոք չեմ սիրում:
Բայց ինչու՞ եմ զուրկ ,
Ես ինչու ՞ եմ զուրկ
Բոլոր հաճելի թուլություններից.
Ոչ հավաքում եմ իրեր հին ու նոր ,
Ոչ ձուկ եմ բռնում , ոչ որսի գնում,
Ծառ պատվաստելու ցանկություն չունեմ,
Ու տանս մեջ էլ շներ չեմ սնում...
Գոնե տանս մեջ ... թութա~կ պահեի:
Ո թե տանս մեջ թութա~կ պահեի`
Կվարժեցնեի ես նրան հիմա,
Որ վաղնջական գուշակի նման
Մի~շտ ու շարունակ միայն կրկներ .
- Էլ քեզ չե~մ սիրում...
Սակայն զուրկ եմ ես
Բոլոր օգտակար թուլություններից
ԵՍ զուրկ եմ այնքան,
Որ մինչև անագամ
Թութա~կ պահելու թուլության չունեմ:
Եվ ապաստանած լոկ մի թուլության,
Որ սեր է կոչվում
Եվ գլխիս վրա դարձել է ... տանիք
Ու... գլխարկի պես գլխիս է դրվել,
Ապրում եմ այսպես
եվ այսպես քայլում `
Գլխարկի տեղակ... գլխիս մի տանի~ք.
-Մի նոր խեղկատակ,
Որին չե՞ն տեսնում,
Իսկ թե տեսնում են`
Ինչու՞ չեն հապա քրքջում վրաս...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:39 | Сообщение # 48 |
| Մեղանչել - Զղջում եմ
Պատահել է, որ չեմ սիրել,
Բայց, չգիտե՞մ ` ինչ՞ի համար ,
Չեմ զլացել անսեր տիրել.
Գրկել եմ կամ համբուրել եմ:
Չեմ ընդունել սրտիս խորքում,
Սակայն լռել – համբերել եմ:
Ես շատ հաճախ այն չեմ տվել , -
Մեղանչել եմ, - կարո~ղ էի.
Ու շատ հաճախ ցած եմ թևել,
Իսկ վեր թևել կարո~ղ էի:
Եվ փախուստ եմ ինձնից տվել`
Ուրիշ տեղ եմ իզուր չվել –
Օտա~ր ոլորտ ` օտա~ր թևով,
Մինչդեռ մնալ կարո~ղ էի,
Կարո~ղ էի և - պարտավոր:
Մեղավոր եմ հույսի համար,-
Չարդարացա~վ `
Ոչ իմ մեղքով .
Եվ կենդանի այն հավատի,
Որ քարացա~վ`
Ոչ իմ մեղքով .
Եվ այն բարի սրտի համար.
Որ չարացա~վ`
Ոչ իմ մեղքով :
Մեղանչել եմ
Եվ այն ըմբոստ երգի առաջ,
Որ խոհեմս պատառեցի.
Այն խոհերի մահվան համար,
Որոնց ծինը խաթարեցի.
Մեղավոր եմ և քո առաջ,
Որ...սիրելուց դադարեցի,
Եվ այն ներման, որ բռնությամբ
Իմ լայն սրտից վտարեցի...
Իսկ ճիշտ ասած`
Ընդհանրապես մեղա գալու քիչ բան ունեմ.
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:40 | Сообщение # 49 |
| ՄԱՅՐԵՆԻ ԼԵԶՈւ
Դու մեր մեծ երթի գավազանակիր
Եվ մեր պատմության մեծագու՜յն դիվան,
Մեր ազնըվության գովասանագիր,
Մեր մտքի պահեստ, հոգու օթևան:
Անցյալին պարզված դու մեր լսափող,
Եվ մեր խոսափող՝ գալիքին ուղղված:
Դու մեր սրբություն՝ կնքված Մեսրոպով,
Նարեկացիով օծված ու յուղված:
Դաժան դարերի ամե՛ն մի ժամին
Շա՜տ բան է խլել մեզնից թշնամին:
Բարդելով վերքին վերք ու անարգանք,
Հեծության վրա մի նոր հեծություն՝
Խլել է մեզնից հանգիստ ու հարգանք,
Խլել է մեզնից փառք ու մեծություն,
Խլել է կյանքը մեր և... կյա՜նքից էլ թանկ՝
Մեր հո՛ղը, հո՛ղը,
Մեր սուրբ հայրենի՜ն:
Շա՜տ բանից է զրկել մեզ վայրենին:
Մեր կերած հացին քսել է նա ժա՛նգ,
Բայց և... դարավոր բնիկ վայրերի
Կորըստի լեղի կարո՜տն է քսել,
Մեր խումին խառնել մեր սուրբ մայրերի
Արցու՛նքը, սակայն... և արյու՛նը սև,
Բայց մենք չենք զրկվել... մեր բերնի համից,
- Քաղցրացել ենք մենք... մեր քաղցր բառով,
Մեր հայրենահամ անուշ բարբառով:
Շա՜տ բանից է զրկել մեզ թշնամին:
Իր ձեռքով նա մեր ձեռքերն է հատել,
Հատել է ականջ ու ոտնաթաթեր,
Աչքեր է հանել դաշյունով իր սուր,
Կտրել է նաև արմատից լեզուն,
Եվ սակայն... իզու՜ր.
Չի՛ հատվել լեզուն,
Մնացել է նա՝ հատվե՜լով անգամ...
Քե՛զ՝ մեր հայկական և արամական,
Չկարողացան քեզ խլել մեզնից,
Ո՛չ խարդավանքով արամեական,
Ո՛չ բյուզանդական սիրով անազնիվ,
Ո՛չ Ահրիմանի ահեղ նետերով,
Ո՛չ Քրիստոսի մարդ-չմարդությամբ,
Ո՛չ Մուհամեդի ճմլիչ ոտերով,
Ո՜չ ճշմարտությամբ,
Ո՜չ էլ ստերով:
Չկարողացա՛ն քեզ մեզնից խլել:
Եվ պարզ է հիմա, հստակ ու որոշ,
Որ չե՜ն էլ կարող քեզ մեզնից խլել,
Ինչպես չեն կարող խլել մի դրոշ,
Որ հազարամյա դաժան մարտերում
Փողփողացել է միշտ էլ... սրտերու՜մ:
Ո՛չ, քեզ ո՛չ մեկը կուլ տալ չի՜ կարող,
Ագահ կոկորդում դու խոր ես խրվում:
Ո՛չ, քեզ ո՛չ մեկը փուլ տալ չի՜ կարող,
Ինչպես երկինքը երբեք չի փլվում:
Չե՜ս խլվի երբեք,
Չե՜ս փլվի երբեք,
Ինչպես արյունից գու՛յնը չի խլվում...
Եվ ի՞նչ խաչագող դեռ պիտի հասնի,
Որ քեզ կամենա գողանալ մեզնից
(Մի՛ ասա <<մեզնից>>, <<աշխարհի՛ց>> ասա).
Չէ՞ որ դու հիմա ոչ միայն լեզու,
Այլև մասու՜նք ես,
Մասու՜նք ես մի սուրբ,
Անկողոպտելի մասու՜նք սրբազան՝
Դարերի խորքից դարերին հասած:
Մասու՞նք: Ինչպե՞ս թե: Մասունքըս ո՜րն է:
Մասունքի տեղը տուփն է կամ հորն է:
Իսկ դու՝ դարավոր, բայց և առույգ ես,
Գիսավոր ծուխ ես, բայց և խարույկ ես,
Ինչքան պարզ՝ նույնքան ասպետական ես,
Շատերի մեջ ես, բայց պետական ես,
Եվ դրանով իսկ դու պետքական ես
Այն պետությանը, որ վաղը պիտի
Լուսնից ու Մարսից ինքն իրեն դիտի...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:42 | Сообщение # 50 |
| Փնտրումներ
Երգի ստեպում հազար շավիղներ,
Հազար արահետ,ճամփաներ բազում,
Ինչքան սեգ քնար,քանի տավիղներ,
Ինչքան հնչյուններ,մտքեր երազուն:
Բայց այդ բազմուղի լաբիրինթոսում,
Ուղիներում այդ հեշտին ու դժվար,
Ընկած երգերի հերկած ակոսում,
Դարձել եմ ես խոհերի ավար,
Խոհերի առաջ՝ թեքած պարանոց,
Խոհերի առաջ՝ մի նվաստ հոգի,
Խոհերի առաջ՝ խեղճ ու վարանոտ,
Խոհերի առաջ՝ բարդ ու անմեկին...
Կյանքն էլ է այդպես դժվար ու հեշտին
Վերխոյացումով, վարիջումով լի.
Կյանքն էլ ողջույնի և հրաժեշտի
Համբույրներով է անիմանալի.
Կյանքն էլ է նրբին,կյանքն էլ պահանջկոտ,
Կյանքը կարոտ է իր երգը լսել.
Կյանքը պճնված,բայց նաև բոկոտն,
Կյանքը-մշուշոտ,կյանքը-վաշ,լուսե...
Ու այդ կյանքն ահա ինչպե՞ս ընդգրկել,
Ծավալը չափել երգի մենզուրով...
Երգերը՝ գրված երգերից գրքե,
Կարող են մի՞թե անձրևաջրով
Օծանել կյանքի դեմքը բազմանիստ,
Պատկերել նրան...ղողանջը գոնե,
Որպես ցոլք ու փայլ սփռել հանգիստ,
Որպես եղածի նկար անգունեղ
Մատներով վարպետ լավ ուրվագծել
Այնպես,որ կյանքը չայլանդակի,
Որ չխառնվեն բծեր ու գծեր
Եվ կյանքն անկաշկանդ գեթ չվանդակվի...
Ու դրա համար իմ մանուկ հոգով,
Իմ անվարժ գրչով,թույլ ուժերով իմ,
Իմ հայրենիքի երկնքի ներքո
Պիտի երգեմ նորը բոլորովին:
Պիտի կաշկանդված իմ հոգին սուրա,
Ինչպես հողմը խենթ փոթորկի ժամին,
Թափառի անհաս եզերքի վրա-
Պայծառ գալիքի սեգ ճանապարհին:
Պիտի իմ երգը ծնվի կյանքի մեջ,
Կյանքի գրկի մեջ...կյանքից գոյացած,
Պիտի որ դառնամ կյանքի բանաստեղծ,
Կյանքի զորությամբ բարձր խոյացած:
Ու դրա համար ծառանամ պիտի
Հին անեծքային օրենքների դեմ,
Որ երգս կապի ծիածան-գոտի,
Որ հոգիս դառնա խնդության եդեմ:
Ու պիտի շուռ տամ գլուխս հպարտ
Բյուր ճամփաներից, շավիղներից բյուր,
Ինչպես աքսորից փախած թիապարտ,
Թափառուներին տամ հազար համբույր...
Պիտի ջարդոտեմ ամեն մի կապանք,
Ամեն մի շղթա՝ հոգիս կաշկանդող,
Որ կյանքը երգիս մեջ էլ մնա կյանք,
Որ չլինեն տողեր՝ խոհերս բանտող...
Եվ ահա հոգիս այլ հուզումով լի՝
Կանգնած է ահա լուռ ու վարանոտ
Բյուր ճամփաներում անիմանալի,
Քայլելու համար գեթ ուղու կարոտ...
...Հին ճամփաների լաբիրինթոսում,
Որպես գնացող անտես իոնները,
Տենչանքները իմ հեռու են հոսում,
Իսկ ես որպես մի խիզախ պիոներ-
Հոգուս մեջ-ձգտում,գլխիս մեջ-խոհեր,
Շեփորում եմ գոռ հաղթանակի մարշ:
Եվ եթե հանկարծ հրացանը իմ
Դեռ չկրակած անօգուտ պարպի,
Թող այս երգն իմ-հոգուս մտերիմ,
Դառնա իմ հոգու երգը կարապի...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:43 | Сообщение # 51 |
| Եկ հպարտ մնանք
Մեզ վիճակվեց - մենք հանդիպեցինք կյանքում:
Վաղ գարուն էր: Ձնհալ: Կարծես օդն էր գինով:
Եվ մենք ` երկու ցավի, երկու դավի ճանկում
Բռնվեցինք մի նոր , չկրկնվող սիրով:
Ու վիճակվեց... ապրել մեկս մեկից բաժան,
Մեկս մեկի համար, առանց մեկս մեկի,
Քեզ ` չազատել երբեք այս կարոտից դաժան,
Ինձ` չքայլել երբեք ձեռքս տված ձեռքիդ...
Կյանքի՜ հետ ենք կարծես տվել մենք ձեռք-ձեռքի:
Այդպես ձեռք չեն տալիս, երբ դաշինք են կնքում,
Այդպես ձեռք են տալիս, երբ բռնում են գրազ...
Արի հպա՛րտ մնանք, դու իմ անա՜նց երազ,
Արի չտրտջանք մեր անուրախ կյանքում
Ո՛չ մեզ, ո՛չ մեր բախտի, ո՛չ աշխարհի վրա –
Եթե վիճակվել է... չվիճակվել իրար...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:44 | Сообщение # 52 |
| Լավագույնը
Լավագույն ժպիտ ասվածը , անշուշտ,
Փակ աչքերովն է:
Իսկ լավագույնը երազանքների`
Բաց աչքերովը:
Լավագույն երգը
Բաց պատուհանից – հեռվից լսածն է:
Լավագույն խոսքը
Լռության խորքում լռին ասածն է:
Լավագույն ազգը այն է, երևի ,
Որ չի կամանեում հսկա կայսրություն:
Լավագույն հավատն այն է, որ երբեք
Չի դառնում կրոն:
Լավագույն դիմակն այն է, անակասկած,
Որ կոչվում է դեմք:
Լավագույն դերը`
Վատ խաղացվածը:
Լավագույն սերը `
Կիսա~տ թողածը:
Լավագույն տանջված ու տառապածը
Վարդն է<երգերու>:
Լավագույն կապիկն աշխարհում <Էլի~>
Մարդն է երևի:
Լավագույն մարդն էլ <ոչ մի երևի>
Ներեցեք... ես եմ...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:45 | Сообщение # 53 |
| ԵՐԲ ԱՉՔԵՐՆ ԵՆ ՍԱՌՈՒՄ
Մենակություն բառից դողդողում է օդը իմ սենյակի
Ու ես հասկանում եմ,
Որ աչքերն են մարդու ամենաթաց տեղը...
... Երբ աչքերն են սառում՝
Ասում են, թե՝ այ- այ մարդ Է գալու:
Դա եթե սուտ չէ,
Ապա բարություն Է,
Որ ծնվել Է միայն խեղճությունից:
Իմոնք Էլ են սառում
Սակայն դու չես գալու
Դու չես կարող Գիտեմ
Եվ օդը սենյակիս
Պիտի շարունակի մենակություն բառից անվերջ դողալ`
Հարուցելով իմ մեջ այն միտքը հին,
Թե վիհերը գուցե նրա համար են լոկ,
Որ մարդ ներքև նետվի :
Իսկ թե վիհերն իրոք նրա համար են լոկ,
Որ մարդ ներքև նետվի`
Այդ դեպքում ես
Ինչպես անեմ.
Կո՛ւժ չեմ,
Կուժկոտրուկ եմ.
Չե՛մ կոտրվում, միայն փետրվում եմ,
Եվ դրանից արդեն ես հոգնել եմ,
Ինչպես թուղթն Է հոգնել իմ ջանքերից`
Հեռվից-հեռու ասել քեզ երկու բառ,
Որ կարող Է նո՛ւյնքան ինձ թարգմանել
Որքան թարգմանում Է ինքնաթիռին հավը...
Սուտ կա, որ ճիշտ արժե:
Ու ես հավատամ եմ մեր հնարած ստին,
Թե չենք կորցնի իրար:
Վախ կա, որ մահ արժե
Ու ես վախենում եմ, թե կհաղթի կյանքը,
Եվ կմնամ ցավի խեղճ պատմաբան միայն:
Ու, վերջապես, քայլ կա, որ հենց թռիչք արժե:
Եվ ինձ դուրս եմ քաշում իմ մտքերի միջից,
Ինչպես առողջ ակռան բերանից են քաշում
Բայց հոգնել եմ արդեն
Եվ Հոգնել եմ այնքան,
Որ չեմ զգում ոչինչ,
Ցավ չեմ զգում անգամ
Այ թե հնար լիներ չզգալ նաև,
Որ աչքերն են մարդու ամենաթաց տեղը...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:45 | Сообщение # 54 |
| Անցած Սերերը
-Իմ սերե՞րն անացած...
Նախ ` նորից ասեմ,
Որ սերը չունի շարունակություն,
Այլ միայն սկի~զբ,
Որ չի կրկնվում,
Ինչպես...ծննդյան եզակի օրը;
Եվ հետո...հետո`
Որքան էլ ջանանք ու ձգտենք սիրել `
Երբեք ավելին չենք ունենալու,
Ինչպես չի լինում ... ավելորդ ատամ:
Սիրո համեմատ
Թիվն ատամների շա՞տ ես համարում:
Բայց մի մոռացի , որ ես, ճիշտն ասած.
Դեռ չեմ բաժանվել ո~չ մի սիրածից.
Իրենք են փոխել անուններն իրենց,
Կերպարանքն իրենց,
Իրենց հասակը,
Իրենց տարիքը,
Սակայն ոչ իրենց:
Եվ ի~նչ փոխել են ` իրենք են փոխել,
Իրե~նք , ոչ թե ես, -
Այս մի մոռացիր:
Եվ զուր մի հարցրու,
Թե ո՞րն է եղել իմ ամենամեծ սերը:
Մի հարցրու:
Սերերը , սեր իմ,
Եթե մինչև իսկ անհավասար են`
Անհավասար են , ինչպես ...մատները .
Ո՞ր մատդ կտրես`
Պիտի շատ ցավի կամ պակաս ավի:
Էլ ի՞նչ ամենա...
Ախ այս ամենա -ն...
Իսկ երբևիցե չե՞ս խելագարվել գեթ այն աստիճան,
Որ հանակարծ մի օր լրջորեն խորհես,
Թե դժբախտության մեր զգացումը
Գալիս է հենց այդ ... այդ ամենա –ից.
Անծանոթ է դա ոչ միայն բույսին,
Այլև կենդանուն,
Ապուշի~ն նաև,
Եվ սրանք իրենց... դժբախտ չե~ն զգում...
Ամենա չկա~:
Վատ ու լավ կա լոկ:
Ու եթե սեր է`
Էլ ի՞նչ վատ ,ինչպե՞ս ,
Ու եթե սեր է `
Էլ ի՞նչ ամենա...
-Իսկ անցած սերերն , ի~նչ է , չեն մեռնում:
Իսկ եթե նույնիսկ , աստված չարասցե , մեռնում են նրանք,
Դարձյալ ապրում են մեր տարողունակ հիշողության մեջ,
Ինչպես մեր ...մեռած երեխաները...
Ահավոր ցավը չեն վերհիշեցնում:
Գրկի~ր ինձ:
Մեղք եմ...
| |
| |
| grig | Дата: Հինգշաբթի, 10.11.2011, 11:48 | Сообщение # 55 |
| Ծարավ
Նունիսկ ե´ս էլ գիտեմ ճառել
Ու խրատել գիտեմ, անշու՜շտ:
Սակայն պատիվ ու փառք նրա´ն,
Ով կարող է հոգի վառել ,
Հուրհրատել մեկ վարկյանում
Երկու անսուտ գոյականով
Եվ անխարդախ բայով երկու:
Զույգ թվերը ե՜ս էլ գիտեմ:
Բայց փառք նրա´նց,
Ովքեր տիրում են կենտերին,
Տիրում այնպե´ս,
Որ հեշտությամբ բաժանում են զույգի վրա
Ու քառորդում զույգ ստանում
Առանց մի կենտ մնացորդի:
Մկանն ի՜նչ է. բոլո´րն ունեն:
Փառք ջղերի՜ն,
Որ լարվում են թեթև քամուց,
Օվկիանոսի ու երկնքի առևտրից,
Կանանց երբեք չկրկնվող ուղեծրից.
Մինչև անգամ քաղաքային բառարանից՝
Ա´յն լվացքից,
Որ չի փռվում այբուբենի կարգ ու սարքով.
Հետք չթողնող այն այրվածքից,
Որ մաքրությունն է շուլալում հոգին մարդու
Անվանելով իրեն գրիչ,
Մաքրությունը՝ թուղթ սպիտակ:
Գրելն ի՞նչ է. ե´ս էլ գիտեմ:
Փառք ու հարգանք ստեղծողի՜ն,
Որ գալիս է և ազատում
Մեզ...մեզանից
Մեզ...մեզանից հատում-զատում,
Ապա բերում կրկին զոդում,
Մեզ միացնում նախ...մեզ, հետո...Անհայտի հետ:
Բոլոր՜ն այժմ կարդալ գիտեն,
Որեմն փառք ...կարդացածը հասկացողի՜ն...
| |
| |
| grig | Дата: Շաբաթ, 12.11.2011, 10:53 | Сообщение # 56 |
| Խաբկանք
Իրիկունն է իջնում : Արևը հանգչում է,
Գիշերվա մութ շունչն է խստանում:
Մթան հետ գալիս ես, հայացքով կանչում ես
Եվ վայելք ու սեր ես խոստանում:
Լույսերը վառվում են: Դու լույսս մարում ես
(Ուզում ես, որ նստենք մթան մեջ),
Մերթ տալիս անունս, մերթ կրկին լռում ես,
Տիրաբար շրջում ես իմ տան մեջ:
Գալիս է գիշերը: Փակում եմ փեղկերը
(Չմրսես գիշերվա պաղ հովում):
Կարծես թե մեր հանդեպ իր գործած մեղքերը
Զղջալով ` ինքն կյանքն է քավում...
Չէ՛ , սու՜տ է. մենա՛կ եմ, առա՛նց քեզ, առանձի՛ն,
Եվ այս էլ խաբկանք է մի ոսկե,
Որով դու խաբվելով ապրում ես առանց ինձ,
Եվ ես էլ... չեմ մեռնում առանց քեզ:
| |
| |
| grig | Дата: Շաբաթ, 12.11.2011, 10:54 | Сообщение # 57 |
| ՎԱԽԵՆՈՒՄ - ՍԱՐՍԱՓՈՒՄ ԵՄ
Վախենում եմ շա՛տ բաներից,
Ամեն տեսակ վա՛տ բաներից:
Ինչպես մանուկն է փախենում
Գիշերային ավեր վանքից՝
Վախենում եմ ես էլ արդի
Կեղծ ֆանատիկ-մոլեռանդի
կուրա՛չ ջանքից:
Ինչպես մանուկն է վախենում
Գերեզմանոց տանող ճամփից՝
Վախենում եմ ես իմ անվան,
Պատվի՜ համար՝ որքան անբիծ,
Նույնքան նաև չպաշտպանված
Զրպարտության թուխպ ու ամպից...
Վախենում եմ
Սին մտքերի ճարճատումից,
Հին մտքերի աղճատումից,
Նոր մտքերի կրճատումից:
Վախենում եմ
Մերժված կնոջ ահեղ քենից,
Խարխուլ պատի խաղաղ շուքում
Հոգնած մանկան անմեղ քնից:
Վախենում եմ ես թույլերի՜ց.
Այդ նրանք են ամենից շատ
Ստորություն անում կյանքում...
Վախենում եմ ես ծույլերի՜ց.
Այդ նրանք են ամենից շատ
Հոգնածորեն ծանըր տնքում...
Եվ աստղային ա՛յն բույլերից,
Որ խաբում են ճամփորդներին՝
Շփոթեցնում հյուսիս-հարավ...
Եվ տակը ծակ ա՛յն դույլերից,
Որ խաբում են ճամփորդներին՝
Ջրհորի մոտ թողնում ծարավ...
Վախենում եմ ես շա՜տ բանից,
Սարսափում եմ շատ... քի՜չ բանից:
«Խոսքն է եղել սկըզբանից...»,
Իսկ թե հանկարծ մի անբանից
Հըրաման գա՝
Մինչև անգամ
Վերցնել մարդկանց լեզվի՞ց զրկել -
Ո՛չ թե մարդկանց քիմքին կպած
Այն մի կտոր միսը պոկել,
Այլ բերա՜նը ամուր փակել...
Դժբախտ մարդ է անշուշտ կաղը:
Բայց ինչ արժե և կաղության
Անբնական ծանըր խաղը՝
Երբ կաղություն պիտի խաղաս,
Սուտ-սուտ լնգաս, բռնի կաղաս...
Դեռ կա ուրի՛շ զարհուրանք էլ -
Երբ մինչև իսկ երազա՜նքը
Սենյակի պես կտան վարձով,
Հոգեփրկիչ թղթի նման
Կվաճառեն կյանքում նորից...
Սարսափում եմ վերադարձող
Քաղաքակիրթ միջնադարից..
| |
| |
| grig | Дата: Շաբաթ, 12.11.2011, 10:55 | Сообщение # 58 |
| ՆԵՐՈՒՄ ԵՄ
Ես չե՛մ հարգում, ճի՜շտ հասկացեք,
Ես չե՛մ հարգում,
Բայց ներում եմ ջահելներին՝
Երբ զուր տեղը կռիվներ են նրանք սարքում -
Մեղավոր է հորդող ուժի ավելցուկը:
Ես չե՛մ հարգում, ճի՜շտ հասկացեք,
Ես չե՜մ հարգում,
Բայց ներում եմ ահելներին՝
Երբ ասում են շատ լրջորեն,
Հետն էլ տնքում.
-Բա սա ձո՞ւկ է: Մեր ժամանակ լա՜վն էր ձուկը...
Ես ներում եմ
Օտար երկրում լիազորված հայրենասեր այն դեսպանին,
Որ հայրենիք տանող ճամփա չի հարցընում՝
Իմանալով, որ իր դժբախտ հայրենիքում վիշապացել
Ու խժռում է բռնակալի դեռ երեկվա բարակ օձը:
Այսպես՝ նաև ես ներում եմ ինքնասպանին,
Թե մի քնած ժողովուրդ է արթնացընում
Նրա միակ կրակոցը...
Ու ներում եմ գլխացավը՝
Թե ծագում է տարիքն առած կուսությունից,
Գլխացավանքն անակընկալ՝
Թե գալիս է հաջող չանցած քսությունից.
Եվ այն ցավը,
Որ արդյունք է սիրո անուշ հիվանդության,
Եվ այն հիվանդ սովորույթը,
Որ ծնունդ է ավանդության:
Թող որ ներվի
Նաև սուտը անմեղունակ,
Ամեն կոպիտ անմեղ հանաք,
Ամեն ամպ օր ու եղանակ:
Եկեք նաև մի՛ նեղանաք,
Թե սիրում են՝ ցույց չեն տալիս,
Բայց մի՛ ներեք,
Թե ցույց տալիս, բայց չեն սիրում:
Եկեք նաև նրա՛ն ներենք,
Ով լռում է հարկադըրված,
Սակայն գոնե փրփըրում է,
Բայց ոչ նրան,
Ով դավում է
Եվ ցավում է՝ հարկադըրված...
Ես չներե՞մ երեխեքին, եթե նրանք
Եվ թանկարժեք իր են կոտրում,-
Թող սպառնան մինչև անգամ և լուսնյակի՜ն:
Ես կներեմ ամե՜ն տեսակ ձեռնածություն ու հնարանք-
Եթե նրանք
Երեխայի սրտաճմլիկ լացն են կտրում,
Երեխայի լացն են կտրում, բայց ոչ խաբում
Դավաճանած եղջյուրակիր ամուսնյակին...
Երբ ենք ներում կամ չենք ներում,
Հասկանո՞ւմ եք:
Մենք ներում ենք
Ամե՛ն անգամ
Ու լոկ այնքա՛ն,
Որքանով որ կատարվածը հասկանում ենք:
| |
| |
| grig | Дата: Երկուշաբթի, 14.11.2011, 10:35 | Сообщение # 59 |
| ՔԱՐՏԵԶԻ ԱՌԱՋ
Ահա քարտեզն իմ դեմ -
Հողագունդը համայն,
Որ չգիտես ինչից, ինչ խոլ ուժից , ահա
Ծեփվել, տապակվել է իմ տան պատին.
Եվ իմ մատն է շարժվում նրա երկայնքն ի լայն,
Քաղաքներ է մտնում նա բազմաթիվ.-
Չի՛ մոտենում ոմանց,
Կարծես թե ինքն իրեն չանարգելու համար,
Իսկ ոմանցից հեռու,
Իբրև հարգ ու պատիվ,
Մի պահ ակնածանքով անշարժանում...
Ահա քարտեզն ին դեմ -
Սարդոստայնի նման
Սարքած խաչմերուկներ ու գծերի հանգույց,
ՈՒր ամեն գույն կարծես ունի տարբեր իմաստ
Եվ ամեն մի երկիր՝ ուրիշ մի գույն.-
Մեկը դեղին՝ դեղնած կարծես ներքին մաղձից,
Մյուսը մոխրագույն՝ մոխրի նման,
Մեկը դժգույն, գունատ,
Կարծես իր դարավոր ճնշումից ու քաղցից,
Մյուսն՝ օտար փայլով շառագունած...
Այս քարտեզն է ահա իմ աչքերի հանդեպ,
ՈՒր գույների բոլոր երանգների ծովում
Իմ երկիրն է շողում,
Իմ երկիրը բոսո՛ր, կարմրահանդերձ...
Եվ իսկապես արդյոք չունե՜ն ներքին իմաստ
Այս գույները բոլոր, նշաններն այս թաքուն:
Բարբաջա՞նք է անմիտ,
Սակայն ահավասիկ իմ աս=չքրի դիմաց.
Գծով ցանկապատված այս վանդակում,
Կարծես թե պահված է մի գայլ պոչատ,
Որ թթերը խրած Հռենոսից այն կողմ,
Երախը լայն բացած,
Դեպի մեզ է նայում վայրի ախորժակով:
Եվ գծերն այս...
Մի՞թե ձեզ չեն ասում ոչինչ:
Չեմ հարգում գծերն այն, շոշափուկներն այն ջիլ,
Որ երկիրն այս ծերուկ
Տարածում է հերու -
Շոտլանդիայից մինչև Ցեյլոն ու Հնդկաչին,
ՆԱ, որ Լամանշից վեր,
Ծովային մի հսկա հիդրայի պես,
Ցցել է իր մեջքը ջրերի մեջ վճիտ:
Եվ կամ թե սա, կարծես
Լինի մի կենտ կոշիկ երկայնաճիտ
(Մյուս թաթը իր հին փառքի հետ կորցրած),
Որ թաղվել է կիսով ծովում Միջերկրական
Եվ չի սուզվել սակայն...
Է՛հ, թող և չսուզվի,
ՈՒ թող ապրի, մնա, որքան ինքը կուզի,
Միայն թե թող ապրի խղճով մաքուր
Եվ անառիթ, կամ թե պատրվակով մի սուտ
Խաղաղ հարևանի տուն չխուժի...
...Հենց այստեղ է հատվում այն ծովային ճամփան,
Որով կարող եմ ես ամենուրեք հասնել,
Ամենուրեք, ուր որ սիրտս ուզի:
Բայց միտք ունի՞ արդյոք ձանձրույթից սիրտ մաշել,
Անցնել մյուս ափը անծայր օվկիանոսի
Եվ այն հողը մտնել, որն իբրև պարզ կշեռք
Պանամայի բարակ կշռափայտից
Կախված իր հակամետ նժարներով երկու՝
Դոլլարների վարկով,
Եվ նորագյուտ արնոտ ատոմային արկով
Երկրագնդի բախտը կշռե՞լ է հավակնում...
Եվ ավելի լավ չէ՞ անցնել փոքր-ինչ կուզիկ
Դարավանդը այս թեք, որից փոքր այն կողմ
Էգեյանն է նազում անփութորե՜ն անփույթ...
Ցուցամատս է դողում լարման ուժից,
Առանձին չափով է այստեղ սիրտս խփում...
Ծովն է կապու՜յտ, կապու՜յտ -
Նման մաքուր խղճի՝
Հանցապարտ ափերի քարե սրտին փարված,
Իսկ մաքրատ;ույր ծովի երկու ափում,
Իբրև խարխուլ մեջիթ,
Մի երկիր է փռված...
Իր ջրերով ծովը երկփեղկել է նրան,
Կիսել անհավասար երկու մասի,
Բայց այդ իրավու՞նք է միթե տալիս նրան,
Որ իր օրինակով միջահատի, կիսի
Մի հոգեշերտ (ծանո՜թ և հարազատ անուն),
ՈՒր աղբյուրն այս մասի
Այնտե՜ղ է լիճ դառնում,
Եվ այն մյուս մասում սկիզբ առած գետը,
Չուզենալով օտար ծովերի մեջ թափվել,
Մոլորվում է այնտեղ ու ճահճանում...
...Օ, դժվա՛ր է ապրել մեզ արտասահմանում
Թեկուզ միա՛յն մատով...
Հերռվից իմ երկիրն է հմայում ու գերում
Եվ ես, ասես ծանոթ արահետով,
Կամենում եմ դառնալ, դառնալ նրա՛ն փարվել,
Փարվել նրան, իբրև արդարության,
Փարվել նրան՝ իբրև այս աշխարհի խղճի՝
Ցուցամատիս վրա բերած հարցումնագիր հազար նոտա՛,
Բոլոր նրա՛նց կողմից, ովքեր չունեն կյանքում,
Այո՛, չունեն կյանքում այլ իրավունք,
Բացի քե՛զ, իմ երկիր, հավատալուց...
Բերած և այն հույսը, և այն հու՛յսը նաև,
Թե շտկվեն պիտի այն շեղումնե՛րն ամեն,
Որ դեռ մնացել են, քարտեզ, իբրև սև բիծ,
Իբրև բռնակալի յաթաղանի սպի
Քո անտարբեր դեմքի
Եվ ... պատմության պղտոր հայացքի մեջ:
| |
| |
| grig | Дата: Երկուշաբթի, 14.11.2011, 10:37 | Сообщение # 60 |
| ՄԻԱՅՆԱԿ ԾԱՌԸ
Պոկված անտառից՝
Մենակ ու մռայլ,
Մի ծառ է ցցվել բարձունքի վրա:
Ինչպե՜ս չի սիրում անտառը նրան,
Ինչպե՜ս է ծաղրում,
Քրքըջում վրան,
Ի՜նչ է թե հսկան
Այս թզուկների կամքին ու կյանքին
Չի՛ կարողանում իրեն ենթարկել,
Ի՜նչ է թե նրանք չե՛ն կարողանում
Իրենց նեղվածքում սրան բանտարկել...
Եվ չի՛ հասկանում անտառը հիմար,
Թե ծառն այդ ինչ է անտառի համար.
Կաղնի՜ն՝
Անտառ կանաչ շանթարգե՜լ...
| |
| |
